Cyhoeddi yn gyntaf: 26/06/2023 -
Wedi diweddaru: 18/06/2024 -
Verified by our Editorial Panel
Dathlu heuldro'r haf yng Nghymru
Heuldro'r haf, a elwir hefyd yn Ddiwrnod Canol Haf, yw diwrnod hiraf y flwyddyn yn hemisffer y gogledd. Eleni, bydd heuldro'r haf yn digwydd ar 20 Mehefin, 2024. Mae'n amser arbennig sy'n cael ei ddathlu gan lawer o ddiwylliannau ledled y byd. Yng Nghymru, mae ffyrdd unigryw a chyffrous o nodi'r achlysur hwn, pob un â hanes cyfoethog ac arwyddocâd dwfn.
Ychydig o hanes...
Dechreuadau Celtaidd: Ymhell cyn i'r Rhufeiniaid ddod, roedd y Celtiaid yng Nghymru yn dathlu heuldro'r haf. Roedden nhw'n ei weld fel amser o helaethrwydd, ffrwythlondeb, a buddugoliaeth goleuni dros dywyllwch. Roeddent yn credu bod y ffiniau rhwng bydoedd ar eu lleiaf n ystod y cyfnod hwn, gan ganiatáu cysylltiad ysbrydol cryfach.
Rôl y Derwyddon: Chwaraeodd y Derwyddon, arweinwyr ysbrydol y Celtiaid, ran fawr yn y dathliadau hyn. Roedden nhw'n ymgynnull mewn safleoedd cysegredig fel cylchoedd cerrig i berfformio defodau, cynnau coelcerthi a gwneud offrymau i'r duwiau.
Y Mannau Gorau i Ddathlu
Bryn Celli Ddu: Mae'r beddrod Neolithig hwn ar Ynys Môn yn lle hudolus i wylio'r wawr yn codi ar yr heuldro. Am ddim ond 20 munud bob blwyddyn, mae pelydr o olau'r haul yn disgleirio'n uniongyrchol i'r siambr fewnol. Mae'n brofiad anhygoel sy'n denu llawer o ymwelwyr.
Ffyrdd o ddathlu
Diwrnod Casglu: Y dydd Llun cyntaf ar ôl heuldro'r haf yw Diwrnod Casglu yng Nghymru. Yn draddodiadol, mae pobl yn casglu perlysiau y credir bod ganddynt bwerau arbennig. Dywedir bod rhoi brigyn o uchelwydd o dan eich gobennydd ar y noson hon yn dod â breuddwydion proffwydol. Mae gwledda ar ffrwythau a llysiau ffres a dawnsio o amgylch coelcerthi hefyd yn rhan o'r hwyl.
Dydd Gŵyl Ifan Ganol Haf: Mehefin 24 yw Dydd Sant Ioan, sy'n dathlu genedigaeth Ioan Fedyddiwr. Yng Nghymru, mae'n cael ei nodi â choelcerthi, gwledda, cerddoriaeth a dawnsio.
Pam mae Cymru'n Berffaith ar gyfer yr Heuldro
Golygfeydd arfordirol hardd: Mae Penrhyn Gŵyr ac Arfordir Penfro yn cynnig golygfeydd syfrdanol o'r haul dros y môr.
Mynyddoedd Eithriadol: Mae mynyddoedd garw a llynnoedd ysblennydd Parc Cenedlaethol Eryri yn berffaith ar gyfer gwylio'r heuldro.
Safleoedd hynafol: Mae llefydd fel Bryn Celli Ddu a chylchoedd cerrig eraill yn gefndir rhyfeddol i'r dathliadau.
Traddodiadau Cyfoethog: Mae'r cyfuniad o draddodiadau Celtaidd, Derwyddol a Christnogol yn gwneud dathlu yng Nghymru yn brofiad diwylliannol tu hwnt.
Mae dathlu heuldro'r haf yng Nghymru yn ffordd wych o gysylltu â chynaliadwyedd natur. Dyma rai awgrymiadau:
Mwynhewch yr awyr agored: Cerdded, beicio, neu wersylla i leihau eich ôl troed carbon a gwerthfawrogi'r amgylchedd.
Cefnogi cynnyrch lleol: Dewiswch gynnyrch lleol a chynnyrch cynaliadwy ar gyfer eich picnic gyda'r nos o dan y machlud.
Am fwy o awgrymiadau ar weithredu yn erbyn y newid yn yr hinsawdd, ewch i Gweithredu ar Hinsawdd Cymru
Os hoffech fwynhau'r heuldro’r haf ym Mryn Celli Ddu – cliciwch isod i brynu eich tocyn ar gyfer y digwyddiad